Wyrównanie swobodne
| Wyrównanie swobodne | |
|---|---|
| Kategorie | Moduły obliczeniowe |
| Ścieżka w programie | Obliczenia -> Wyrównanie ścisłe osnów 3D i GNSS |
| Powiązania | |
Wyrównanie swobodne - moduł obliczeniowy dla sieci wysokościowych, powiązany bezpośrednio z modułem Wyrównanie ścisłe osnów 3D i GNSS.
Wyrównanie swobodne można wykonać przez zastosowanie minimalnej liczby elementów orientujących i jest to zgodne z zapisami Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
Teoria
W sieci przestrzennej (w której instrumenty poziomowano) jest pięć elementów orientujących:
- translacja (dX, dY, dZ),
- obrót względem osi Z,
- zmiana skali.
Translacje ograniczamy przez przyjęcie jednego punktu stałego i ten element występuje w każdej sieci. W przypadku sieci,w której pomierzono wektory GNSS, translacja jest jedynym elementem, który użytkownik musi zdefiniować - skala i orientacja są narzucone przez te wektory. W przypadku sieci kątowych występuje jeszcze obrót oraz skala – obrót eliminujemy poprzez zdefiniowanie azymutu dowolnego boku, zaś skalę narzucamy przez zdefiniowanie jednej odległości. Eliminacja skali i obrotu może się odbyć poprzez zdefiniowanie drugiego punktu stałego, ale jest to niewłaściwe w przypadku, gdy w sieci mierzone są odległości, które narzucają skalę (powoduje to do wypaczenia wyników wyrównania).
Aktualnie w nowym module wyrównania można zdefiniować azymut przez jego wpisanie w zakładce Azymuty, a obserwacji tej (tzw. pseudoobserwacji) przypisujemy bardzo mały błąd np. 0:0001g lub 0:00001g. Przykład wyrównania osnowy z warunkiem na 1 punkt stały i 1 azymut znajduje się pod linkiem [1] i nazywa się demo3.
Inny przykład zastosowania wyrównania swobodnego (pseudoswobodnego): mamy, dajmy na to, sześć folii dalmierczych rozmieszczonych na budynkach w sąsiedztwie budowy ale z jakiegoś powodu wcięcia nie wychodzą z zadowalającą dokładnością. Tarczki mają współrzędne wyrażone w układzie 2000 ( można byłoby przyjąć je za współrzędne przybliżone). Ponowny ich pomiar, w seriach z kilku stanowisk z odpowiednim wyrównaniem swobodnym zapewne poprawiłby dokładność wewnętrzną takiej sieci. W takim razie można przyjąć współrzędne jednej tarczy za stałe oraz azymut między tarczą 1, a tarczą 2 również za stały (prawie jak w [2] tylko że w module 3D/GNSS można podawać obserwacje azymutów i nie trzeba wpisywać pseudokątów. Wtedy błędność tarcz nie będzie miała wpływu na wynik wyrównania.
Wyrównanie swobodne w programie
Do modułu Wyrównanie ścisłe osnów 3D i GNSS wprowadzono bezpośrednią możliwość wyrównania swobodnego sieci wysokościowej.Przy sieci poziomej czy też przestrzennej włączenie opcji wyrównania swobodnego powinno nie dawać rezultatu. Sposób radzenia sobie z siecią poziomą opisano powyżej. Opcję tę można włączyć klikając na przycisk Ustawienia i wybierając Wyrównanie swobodne, jak na rysunku poniżej.
Jeśli użytkownik nie wybierze ani jednego punktu stałego, to nastąpi minimalizacja zmian wysokości wszystkich punktów sieci (czyli klasyczne wykorzystanie odwrotności uogólnionej przy odwracaniu macierzy). Jeśli natomiast użytkownik wybierze kilka punktów stałych (czyli np. reperów potencjalnie stałych) to nastąpi minimalizacja zmian ich wysokości bez zaburzania obserwacji w sieci. Przed wyrównaniem należy do tabeli wprowadzić wysokość przynajmniej jednego punktu, ale to od operatora zależy, czy ustawi go jako stały, czy też nie.
